QUẢN TRỊ LÀ GÌ? VAI TRÒ VÀ PHÂN BIỆT GIỮA QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ

Quản trị là gì và tại sao quản trị lại quan trọng đối với doanh nghiệp? Trong thế giới kinh doanh đầy cạnh tranh, việc quản lý một doanh nghiệp một cách hiệu quả là điều vô cùng quan trọng. Để đạt được mục tiêu kinh doanh và sự phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần có một hệ thống quản lý chặt chẽ và khoa học. Hãy cùng Trường Doanh nhân HBR tìm hiểu rõ hơn về quản trị và vai trò trong bài viết sau đây.

1. Quản trị là gì?

Quản trị là một khái niệm rộng và phức tạp, được hiểu theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào ngữ cảnh và góc nhìn. Dưới đây là một số định nghĩa nổi tiếng về quản trị:

• Theo Henry Fayol, một trong những nhà quản trị học đầu tiên, ông định nghĩa quản trị “là một quá trình bao gồm các hoạt động như: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm soát”.
• Theo Peter Drucker, một nhà tư vấn quản lý nổi tiếng, ông xem quản trị “là một nghệ thuật và một khoa học, là quá trình tạo ra các tổ chức hiệu quả”.

Như vậy, hiểu một cách đơn giản, quản trị là quá trình tổ chức, điều hành một đơn vị hoặc doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra. Dù có nhiều định nghĩa khác nhau, quản trị thường bao gồm 4 khía cạnh chính sau:

• Lập kế hoạch: Đặt ra mục tiêu, xác định các chiến lược và phương pháp để đạt được mục tiêu đó
• Tổ chức: Xây dựng cấu trúc tổ chức, phân công công việc, và thiết lập các mối quan hệ làm việc
• Lãnh đạo: Tác động và truyền cảm hứng cho người khác để đạt được mục tiêu chung
• Kiểm soát: Đánh giá tiến độ, so sánh với kế hoạch và thực hiện các điều chỉnh cần thiết

>>> XEM THÊM: QUẢN TRỊ HỌC LÀ GÌ? BÍ QUYẾT ĐỂ TRỞ THÀNH NHÀ QUẢN TRỊ XUẤT SẮC

2. Bản chất của quản trị là gì?

Quản trị là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều hoạt động liên quan đến việc tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn lực để đạt được mục tiêu đã đề ra. Bản chất của quản trị gồm có các yếu tố sau đây:

• Gồm nhiều chủ thể: Quản trị không chỉ đơn thuần là công việc của một cá nhân mà là sự kết hợp và tương tác của nhiều chủ thể khác nhau. Từ những người lãnh đạo đưa ra quyết định chiến lược, đến các nhóm làm việc thực hiện nhiệm vụ cụ thể, mỗi cá nhân đều đóng góp một phần quan trọng vào sự thành công của tổ chức
• Làm việc theo nhóm: Đây là cốt lõi của quản trị. Các thành viên trong nhóm cùng nhau chia sẻ thông tin, phối hợp hành động và hỗ trợ lẫn nhau để đạt được mục tiêu chung. Tinh thần đồng đội và sự hợp tác chặt chẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả làm việc của tập thể
• Lãnh đạo và giám sát: Lãnh đạo đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và truyền cảm hứng cho đội ngũ. Họ là người đưa ra quyết định, giải quyết vấn đề và tạo ra một môi trường làm việc tích cực. Bên cạnh đó, việc giám sát và đánh giá hiệu quả công việc cũng là một phần không thể thiếu trong quản trị
• Xác định mục tiêu rõ ràng: Một tổ chức thành công luôn có những mục tiêu rõ ràng và cụ thể. Việc xác định mục tiêu giúp định hướng cho mọi hoạt động của tổ chức, từ đó giúp tập trung nguồn lực và nỗ lực vào những công việc đem lại giá trị cao
• Xác định nguồn lực: Để đạt được mục tiêu, tổ chức cần có đủ các nguồn lực cần thiết. Nguồn lực con người, tài chính, vật chất và thông tin là những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của mọi hoạt động quản trị

3. Một số khái niệm trong quản trị là gì?

Sau đây là một số khái niệm thường gặp trong lĩnh vực quản trị và mô tả cụ thể về từng khái niệm.

3.1. Nhà quản trị là gì?

Nhà quản trị là người chịu trách nhiệm tổ chức, điều hành và lãnh đạo một tổ chức, đơn vị hoặc dự án. Họ có vai trò hoạch định chiến lược, ra quyết định, phân công công việc, giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chức.

3.2. Ban quản trị là gì?

Ban quản trị là một nhóm người có thẩm quyền cao nhất trong một tổ chức, thường bao gồm chủ tịch, giám đốc điều hành và các thành viên hội đồng quản trị. Ban quản trị có trách nhiệm đưa ra các quyết định chiến lược quan trọng, giám sát hoạt động của tổ chức và đảm bảo tổ chức đạt được mục tiêu đã đề ra

3.3. Mô hình quản trị là gì?

Mô hình quản trị là một khung cấu trúc thể hiện cách thức, phương pháp mà một tổ chức được tổ chức và điều hành. Nó bao gồm các nguyên tắc, quy trình, hệ thống và vai trò của các bộ phận khác nhau trong tổ chức.

Mô hình quản trị giúp định hình văn hóa tổ chức và cách thức tổ chức hoạt động. Vai trò chính là đảm bảo sự cân bằng quy trình hoạt động, quyền hạn, trách nhiệm của các bên có liên quan (lãnh đạo, nhân viên, khách hàng, các cổ đông…)

3.4. Quyết định quản trị là gì?

Quyết định quản trị là sự lựa chọn một hành động cụ thể trong số nhiều lựa chọn khác nhau, nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra của nhà quản trị. Quyết định quản trị có thể liên quan đến các vấn đề chiến lược, điều hành hoặc hoạt động hàng ngày của tổ chức. Ví dụ như quyết định chiến lược kinh doanh, chiến lược bán hàng, quản trị nhân sự, đầu tư…

3.5. Báo cáo quản trị là gì?

Báo cáo quản trị là một tài liệu cung cấp thông tin nội bộ về tình hình hoạt động, kết quả đạt được và các vấn đề của tổ chức bao gồm một số thông tin về tài chính và phi tài chính như tình hình tuyển dụng nhân sự, chi phí marketing… Báo cáo quản trị giúp các nhà quản trị đánh giá hiệu quả hoạt động, đưa ra quyết định điều chỉnh và báo cáo cho các bên liên quan.

3.6. Kỹ năng quản trị là gì?

Kỹ năng quản trị là tổng hợp kỹ năng chuyên môn, kỹ năm mềm, kinh nghiệm và kiến thức cần thiết để thực hiện hiệu quả vai trò của một nhà quản trị. Ví dụ như: kỹ năng lãnh đạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, lập kế hoạch, quản lý thời gian…

>>> XEM THÊM: 7 PHƯƠNG PHÁP GIÚP PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG QUẢN TRỊ HIỆU QUẢ

3.7. Hàm ý quản trị là gì?

Hàm ý quản trị đề cập đến những tác động và ảnh hưởng của các quyết định quản trị đến tổ chức, nhân viên, khách hàng và các bên liên quan khác. Nói đơn giản, hàm ý quản trị chính là những thông điệp mà nhà quản trị sẽ cần truyền đạt cho mọi người và áp dụng vào quá trình điều hành doanh nghiệp. Hàm ý quản trị cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào. 

3.8. Môi trường quản trị là gì?

Môi trường quản trị là tổng thể các yếu tố bên ngoài và bên trong tổ chức có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức. Cụ thể như sau:

• Môi trường bên ngoài là các yếu tố khách quan mà doanh nghiệp không thể tác động được; bao gồm các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, công nghệ, pháp luật, đối thủ cạnh tranh…
• Môi trường bên trong là các yếu tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát một phần hoặc kiểm soát hoàn toàn, Ví dụ như văn hóa tổ chức, cấu trúc tổ chức, nguồn lực của tổ chức, chuyên môn nhân sự…

4. Vai trò của quản trị là gì?

Quản trị không chỉ là một tập hợp các hoạt động, mà còn là một quá trình phức tạp đòi hỏi nhiều kỹ năng và kiến thức. Dưới đây, chúng ta sẽ cùng đi sâu vào 3 vai trò cốt lõi của quản trị: tương tác, truyền thông và ra quyết định.

4.1. Tương tác với các cá nhân và tổ chức

Quản trị là một hoạt động xã hội, đòi hỏi sự tương tác liên tục giữa nhà quản trị với các cá nhân và tổ chức khác.

• Tương tác với nhân viên: Nhà quản trị là người dẫn dắt, truyền cảm hứng và tạo động lực cho nhân viên. Họ cần lắng nghe ý kiến, giải quyết mâu thuẫn, và xây dựng một môi trường làm việc tích cực. Ví dụ: Một nhà quản trị giỏi sẽ tổ chức các buổi họp nhóm thường xuyên để lắng nghe ý kiến của nhân viên, từ đó đưa ra những quyết định phù hợp và tạo điều kiện để nhân viên phát triển
• Tương tác với khách hàng: Nhà quản trị cần hiểu rõ nhu cầu của khách hàng để cung cấp sản phẩm/ dịch vụ phù hợp. Việc xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng giúp tăng lòng trung thành và thúc đẩy doanh số. Ví dụ: Các công ty lớn thường có bộ phận chăm sóc khách hàng để giải đáp thắc mắc và xử lý khiếu nại của khách hàng, qua đó nâng cao chất lượng dịch vụ
• Tương tác với đối tác: Nhà quản trị cần xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác với các đối tác, nhà cung cấp. Ví dụ: Các công ty sản xuất thường hợp tác với các nhà cung cấp nguyên liệu để đảm bảo chất lượng sản phẩm và ổn định nguồn cung

4.2. Tiếp nhận và truyền đạt thông tin

Thông tin là nguồn lực vô cùng quan trọng trong quản trị. Một nghiên cứu của Harvard Business Review cho thấy các công ty có hiệu quả truyền thông nội bộ cao thường có năng suất làm việc cao hơn, tỷ lệ giữ chân nhân tài tốt hơn và khả năng thích ứng với thay đổi nhanh hơn.

Vai trò này thể hiện qua các khía cạnh sau đây:

• Thu thập thông tin: Nhà quản trị cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như thị trường, đối thủ cạnh tranh, nhân viên, khách hàng để đưa ra quyết định chính xác. Ví dụ: Các công ty thường sử dụng các công cụ nghiên cứu thị trường để thu thập thông tin về nhu cầu và sở thích của khách hàng
• Phân tích thông tin: Sau khi thu thập thông tin, nhà quản trị cần phân tích để đánh giá tính chính xác, độ tin cậy và đưa ra kết luận. Ví dụ: Các nhà đầu tư thường phân tích báo cáo tài chính của công ty để đánh giá khả năng sinh lời trước khi quyết định đầu tư
• Truyền đạt thông tin: Nhà quản trị cần truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, chính xác và kịp thời cho nhân viên, đối tác và các bên liên quan. Ví dụ: Các cuộc họp thường xuyên là một kênh truyền thông hiệu quả để nhà quản trị thông báo các quyết định mới, chia sẻ thông tin về tình hình kinh doanh

4.3. Ra quyết định 

Ra quyết định là một trong những nhiệm vụ tối quan trọng của một nhà quản trị. Theo McKinsey & Company, các công ty có khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác thường có lợi thế cạnh tranh hơn so với các công ty khác. Quá trình ra quyết định của nhà quản trị như sau:

• Xác định vấn đề: Nhà quản trị cần xác định rõ vấn đề cần giải quyết
• Thu thập thông tin: Bao quát, toàn diện, đầy đủ thông tin liên quan đến vấn đề
• Đánh giá các lựa chọn: Đánh giá ưu và nhược điểm của từng lựa chọn
• Lựa chọn giải pháp tối ưu: Chọn giải pháp phù hợp nhất với mục tiêu của tổ chức
• Thực hiện và đánh giá: Triển khai các quyết định và đánh giá kết quả thực hiện

Ví dụ khi doanh số bán hàng giảm, nhà quản trị cần xác định nguyên nhân, sau đó đưa ra các giải pháp như giảm giá, cải tiến sản phẩm hoặc tăng cường quảng cáo…

Tóm lại, vai trò của quản trị là vô cùng đa dạng và phức tạp. Nhà quản trị không chỉ là người đặt ra yêu cầu cho cấp dưới, mà còn là người truyền cảm hứng, là người đưa ra quyết định và là người xây dựng mối quan hệ trong một tổ chức.

5. Chức năng của quản trị là gì?

Quản trị là một quá trình bao gồm nhiều hoạt động liên kết với nhau. Để hiểu rõ hơn về vai trò của quản trị là gì, chúng ta hãy cùng đi sâu vào bốn chức năng cơ bản của quản trị: hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát.

1 - Hoạch định: vạch ra con đường tương lai

Hoạch định là quá trình xác định mục tiêu, xây dựng các kế hoạch và chiến lược để đạt được mục tiêu đó. Đây là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng trong quản trị.

• Xác định mục tiêu: Mục tiêu có thể là tăng doanh thu, mở rộng thị trường, cải thiện chất lượng sản phẩm, hoặc đơn giản chỉ là duy trì hoạt động của tổ chức
• Phân tích tình hình: Đánh giá môi trường bên trong và bên ngoài tổ chức để xác định cơ hội và thách thức
• Lập kế hoạch: Xây dựng các kế hoạch chi tiết, bao gồm các nguồn lực cần thiết, thời gian thực hiện và các chỉ số đánh giá

Ví dụ như một công ty sản xuất ô tô đặt mục tiêu tăng doanh số 10% trong năm tới. Để đạt được mục tiêu này, ban quản trị sẽ hoạch định ra một số kế hoạch như: tung ra mẫu xe mới, mở rộng thị trường, tăng cường quảng cáo, và cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng.

2 - Tổ chức: xây dựng cấu trúc và phân công công việc

Tổ chức là quá trình thiết lập cấu trúc tổ chức, phân công công việc và sắp xếp các nguồn lực để đạt được mục tiêu đã đề ra.

• Xây dựng cấu trúc tổ chức: Xác định các bộ phận, phòng ban và các mối quan hệ giữa chúng
• Phân công công việc: Giao nhiệm vụ cho từng cá nhân hoặc nhóm, đảm bảo công việc được phân chia rõ ràng và hợp lý
• Sắp xếp nguồn lực: Bao gồm nguồn lực nhân sự, tài chính, vật chất, thông tin

Trong một công ty sản xuất sẽ có các bộ phận như sản xuất, marketing, tài chính, nhân sự. Mỗi bộ phận sẽ có những nhiệm vụ cụ thể và phối hợp với nhau để hoàn thành mục tiêu chung của công ty.

3 - Lãnh đạo: truyền cảm hứng và dẫn dắt

Lãnh đạo chính là quá trình tác động lên người khác để họ làm việc hướng tới mục tiêu chung của tổ chức.

• Truyền cảm hứng: Tạo động lực và khích lệ nhân viên làm việc hết mình
• Lấy ý kiến: Lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhân viên
• Giải quyết xung đột: Xử lý các mâu thuẫn và bất đồng trong tổ chức
• Đào tạo và phát triển nhân viên: Nâng cao năng lực và kỹ năng của nhân viên

Một nhà quản trị giỏi sẽ biết cách để tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi mà nhân viên cảm thấy được tôn trọng và có cơ hội phát triển bản thân.

4 - Kiểm tra: đảm bảo mọi thứ diễn ra đúng kế hoạch

Kiểm soát là quá trình so sánh kết quả thực tế với kế hoạch đã đề ra, xác định các sai lệch và đưa ra các biện pháp khắc phục.

• Theo dõi tiến độ: Theo dõi thường xuyên để đảm bảo các hoạt động đang diễn ra đúng kế hoạch
• Đánh giá kết quả: So sánh kết quả thực tế với mục tiêu đã hoạch định
• Xác định nguyên nhân sai lệch: Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt giữa kết quả thực tế và kế hoạch
• Điều chỉnh: Đưa ra các biện pháp điều chỉnh để khắc phục sai lệch và đảm bảo mục tiêu được đạt được

Ví dụ trong một công ty sản xuất sẽ theo dõi sản lượng, chất lượng sản phẩm, doanh số bán hàng để đánh giá hiệu quả hoạt động và so sánh với kế hoạch đã đặt ra.

Như vậy, 4 chức năng hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát là những hoạt động không thể thiếu trong quản trị. Chúng liên kết chặt chẽ với nhau và cùng nhau tạo nên một hệ thống quản trị hiệu quả. Việc thực hiện tốt các chức năng này sẽ giúp tổ chức đạt được mục tiêu đã đề ra và phát triển bền vững.

6. Đặc điểm của quản trị là gì?

Một số đặc điểm của quản trị là gì? Gồm có 8 đặc điểm sau đây:

• Lập kế hoạch: Quá trình xác định mục tiêu, xây dựng chiến lược và lên kế hoạch hành động để đạt được mục tiêu
• Tổ chức: Việc thiết lập cấu trúc tổ chức, phân công công việc và sắp xếp nguồn lực để thực hiện kế hoạch
• Lãnh đạo: Khả năng truyền cảm hứng, hướng dẫn và thúc đẩy đội ngũ để đạt được mục tiêu chung
• Kiểm soát: Quá trình theo dõi, đánh giá hiệu quả công việc và thực hiện các điều chỉnh cần thiết
• Quyết định: Việc lựa chọn phương án tốt nhất trong nhiều lựa chọn có sẵn để giải quyết vấn đề hoặc đạt được mục tiêu
• Giao tiếp: Khả năng truyền đạt thông tin một cách hiệu quả, rõ ràng và thuyết phục đến các thành viên trong tổ chức
• Đổi mới và sáng tạo: Khả năng tìm kiếm những ý tưởng mới, phương pháp làm việc mới để nâng cao hiệu quả và thích nghi với sự thay đổi
• Quản lý rủi ro: Xác định, đánh giá và giảm thiểu các rủi ro có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức

7. Sự khác nhau giữa quản lý và quản trị là gì?

Vậy sự khác nhau giữa quản lý và quản trị là gì? Mời quý doanh nghiệp cùng tham khảo thông tin trong bảng phân tích chi tiết sau đây:

Tóm lại, quản trị và quản lý là hai khái niệm có liên quan chặt chẽ nhưng khác nhau. Quản trị tập trung vào việc định hướng tương lai của tổ chức, trong khi quản lý tập trung vào việc thực hiện các hoạt động hàng ngày để đạt được mục tiêu đã định.

8. Phân loại quản trị là gì?

Là một lĩnh vực rộng lớn và đa dạng nên để dễ dàng thiết lập hoạt động quản trị, người  ta cần phân loại quản trị theo các tiêu chí khác nhau. Hai trong số những cách phân loại phổ biến nhất là phân loại theo chức năng và phân loại theo cấp độ.

8.1. Phân loại theo chức năng

Phân loại quản trị theo chức năng là cách phân chia các hoạt động quản trị dựa trên các chức năng cơ bản mà chúng thực hiện. Thông thường, người ta chia quản trị thành bốn chức năng chính:

• Hoạch định (Planning): Đây là quá trình xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch và chiến lược để đạt được mục tiêu đó. Hoạch định giúp tổ chức định hướng và có một lộ trình rõ ràng để phát triển
• Tổ chức (Organizing): Quá trình thiết lập cấu trúc tổ chức, phân công công việc và sắp xếp các nguồn lực để thực hiện kế hoạch. Tổ chức đảm bảo rằng mọi người và mọi thứ đều có vị trí và vai trò rõ ràng trong tổ chức
• Lãnh đạo (Leading): Là quá trình truyền cảm hứng, hướng dẫn và thúc đẩy đội ngũ để đạt được mục tiêu chung. Lãnh đạo giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực và hiệu quả
• Kiểm soát (Controlling): Quá trình theo dõi, đánh giá hiệu quả công việc và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để đảm bảo rằng tổ chức đang đi đúng hướng và đạt được mục tiêu

Ví dụ quản trị theo chức năng trong một công ty sản xuất thời trang:

• Hoạch định: Giám đốc điều hành quyết định mở rộng thị trường sang châu Âu
• Tổ chức: Giám đốc sản xuất quyết định thiết lập dây chuyền sản xuất mới để đáp ứng nhu cầu tăng cao. Giám đốc nhân sự tuyển dụng thêm nhân viên để phục vụ cho hoạt động sản xuất và kinh doanh
• Lãnh đạo: Giám đốc sản xuất tổ chức các buổi họp để truyền đạt mục tiêu sản xuất và giải quyết các vấn đề phát sinh. Trưởng phòng marketing khuyến khích nhân viên tham gia các khóa đào tạo về marketing để nâng cao năng lực
• Kiểm soát: Trưởng bộ phận kiểm soát chất lượng sản phẩm trước khi xuất xưởng. Bộ phận tài chính so sánh doanh thu thực tế với kế hoạch đã đề ra

8.2. Phân loại theo cấp độ

Phân loại quản trị theo cấp độ là cách phân chia các hoạt động quản trị dựa trên vị trí của nhà quản trị trong tổ chức. Thường có ba cấp độ quản trị chính:

• Quản trị cấp cao (Top-level management): Đây là cấp quản trị cao nhất trong tổ chức, bao gồm các nhà quản trị chịu trách nhiệm hoạch định chiến lược toàn diện cho toàn bộ tổ chức, doanh nghiệp. Các quyết định của cấp quản trị này có tác động lớn đến sự tồn tại và phát triển của tổ chức.   
• Quản trị cấp trung (Middle-level management): Đây là cấp quản trị nằm giữa cấp cao và cấp thấp. Quản trị cấp trung sẽ chịu trách nhiệm triển khai kế hoạch chiến lược của cấp cao đến các đơn vị, phòng ban cụ thể; đóng vai trò cầu nối giữa cấp cao và cấp thấp.   
• Quản trị cấp thấp (Lower-level management): Đây là cấp quản trị thấp nhất, bao gồm các nhà quản trị trực tiếp quản lý nhân viên thực hiện công việc. Cấp quản trị này chịu trách nhiệm đảm bảo rằng công việc được thực hiện đúng theo kế hoạch.

Ví dụ về phân cấp quản trị trong một công ty sản xuất như sau:

• Giám đốc điều hành (CEO) là người đại diện cho cấp quản trị cao nhất, chịu trách nhiệm hoạch định chiến lược phát triển công ty
• Trưởng phòng sản xuất là người đại diện cho cấp quản trị trung cấp, chịu trách nhiệm triển khai kế hoạch sản xuất
• Các tổ trưởng, tổ phó là những người đại diện cho cấp quản trị thấp nhất, trực tiếp quản lý công nhân

9. Tính chất khoa học và nghệ thuật trong quản trị là gì?

Quan điểm "Quản trị là một hoạt động vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật" là một nhận định đã được nhiều nhà quản lý và học giả đồng tình và sử dụng rộng rãi trong suốt nhiều thập kỷ qua. Vậy các tính chất này thể hiện ra sao? Quản trị trong thời đại số có gì đặc biệt?

9.1. Tính chất khoa học của quản trị là gì?

Tính khoa học trong quản trị thể hiện ở việc áp dụng các nguyên lý, lý thuyết, phương pháp nghiên cứu có hệ thống, logic và khách quan vào quá trình quản lý. Quản trị dựa trên các kiến thức được tích lũy, kiểm chứng và tổng hợp từ thực tiễn và nghiên cứu.

Theo Peter Drucker, một trong những nhà quản trị nổi tiếng nhất thế giới, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dựa trên các nguyên tắc khoa học trong quản lý. Ông cho rằng quản trị là một môn khoa học xã hội, đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn.

Các đặc trưng của tính khoa học thể hiện qua các yếu tố sau:

• Hệ thống: Các hoạt động quản lý được tổ chức một cách có hệ thống, chặt chẽ và liên kết với nhau
• Khách quan: Dựa trên các dữ liệu, thông tin thực tế, không mang tính chủ quan.
• Logic: Các quyết định được đưa ra dựa trên các phân tích logic, hợp lý
• Có thể kiểm chứng: Các kết quả của quá trình quản lý có thể được đo lường và đánh giá

Ví dụ như doanh nghiệp áp dụng các mô hình quản lý như SWOT, mô hình 5 lực lượng của Porter để phân tích tình hình doanh nghiệp.

9.2. Tính chất nghệ thuật của quản trị là gì?

Tính nghệ thuật trong quản trị thể hiện ở khả năng sáng tạo, linh hoạt và thích ứng của nhà quản trị trong việc giải quyết các vấn đề cụ thể. Mỗi tình huống quản lý đều có những đặc điểm riêng biệt, đòi hỏi nhà quản trị phải có khả năng tư duy sáng tạo để đưa ra những giải pháp phù hợp.

Các đặc trưng của tính nghệ thuật trong quản trị được thể hiện qua các yếu tố:

• Sáng tạo: Đề xuất các ý tưởng mới, cách làm mới để giải quyết vấn đề
• Linh hoạt: Thay đổi cách thức làm việc để thích ứng với tình hình mới
• Khả năng phán đoán: Đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác trong những tình huống không chắc chắn
• Kỹ năng giao tiếp: Xây dựng mối quan hệ tốt với nhân viên, đối tác

Ví dụ một lãnh đạo của một công ty khởi nghiệp trong một thị trường đầy cạnh tranh đòi hỏi nhà quản trị phải có khả năng sáng tạo để tìm ra những cơ hội mới và vượt qua các đối thủ cạnh tranh.

9.3. Quản trị hiện đại trong bối cảnh 4.0

Trong bối cảnh 4.0, quản trị đang đối mặt với những thách thức và cơ hội mới. Sự xuất hiện của các công nghệ mới như AI, IoT, Big Data… đã đặt ra những yêu cầu mới cho các nhà quản trị về cách thức quản lý doanh nghiệp.

Một số thay đổi của quản trị hiện đại mà các lãnh đạo và chủ doanh nghiệp cần lưu ý là:

• Thay đổi tư duy: Từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ thống, từ quản lý tập trung sang phân quyền, từ quản lý theo chức năng sang quản lý theo quá trình

• Sử dụng công nghệ: Áp dụng các công cụ phân tích dữ liệu lớn để đưa ra quyết định, sử dụng trí tuệ nhân tạo để tự động hóa các quy trình, xây dựng nền tảng số để kết nối và chia sẻ thông tin
• Thay đổi mô hình tổ chức: Từ cấu trúc tổ chức hình kim tự tháp truyền thống sang các mô hình tổ chức linh hoạt, mạng lưới
• Thay đổi vai trò của con người: Con người không còn chỉ là người thực hiện công việc mà còn là người sáng tạo, đổi mới và làm việc với máy móc.

• Tập trung vào dữ liệu: Sử dụng dữ liệu lớn để đưa ra quyết định
• Linh hoạt và thích ứng: Khả năng thay đổi nhanh chóng để thích ứng với môi trường kinh doanh luôn biến động

Đứng trước thay đổi nhanh chóng của bối cảnh kinh doanh và đời sống xã hội, hoạt động quản trị cũng đang đối mặt với nhiều thách thức:

• An ninh mạng: Bảo vệ dữ liệu của doanh nghiệp trước các cuộc tấn công mạng.
• Thay đổi nhanh chóng: Công nghệ phát triển với tốc độ chóng mặt, đòi hỏi các nhà quản trị phải liên tục học hỏi và thích ứng.
• An ninh mạng: Các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi đe dọa đến an toàn thông tin của doanh nghiệp.
• Thiếu hụt nhân tài: Khó khăn trong việc tìm kiếm và giữ chân nhân tài có kỹ năng số.
• Đạo đức trong kinh doanh: Các vấn đề đạo đức liên quan đến ứng dụng công nghệ. Ví dụ như quyền riêng tư, trách nhiệm pháp lý…

Tuy nhiên, không thể phủ nhận sức mạnh công nghệ và kết nối đang mở ra rất nhiều cơ hội mới cho lĩnh vực quản trị, đặc biệt là quản trị trong kinh doanh. Các xu hướng nổi bật trong quản trị hiện đại gồm có

• Quản trị dựa trên dữ liệu: Sử dụng dữ liệu để đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác hơn
• Tự động hóa: Sử dụng robot và trí tuệ nhân tạo để tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại
• Trí tuệ nhân tạo: Áp dụng AI vào các lĩnh vực như chăm sóc khách hàng, sản xuất, và phát triển sản phẩm mới
• Blockchain: Sử dụng công nghệ blockchain để tăng cường tính minh bạch và bảo mật trong các giao dịch
• Làm việc từ xa: Tận dụng công nghệ để cho phép nhân viên làm việc từ xa

10. Những kỹ năng cần có ở nhà quản trị là gì?

Để trở thành một người quản trị hiệu quả trong bất kỳ môi trường nào, đặc biệt trong thời đại 4.0, nhà quản trị cần trang bị cho mình những kỹ năng sau:

1 - Kỹ năng mềm

• Lãnh đạo: Khả năng truyền cảm hứng, định hướng và dẫn dắt đội ngũ
• Giao tiếp: Kỹ năng giao tiếp hiệu quả cả bằng văn bản và trực tiếp, bao gồm cả việc lắng nghe tích cực
• Giải quyết vấn đề: Khả năng phân tích vấn đề thấu đáo và toàn diện để có thể đưa phương án giải quyết khả thi, nhanh chóng và hiệu quả
• Làm việc nhóm: Khả năng hợp tác, xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và các bên liên quan
• Kỹ năng đàm phán: Khả năng thương lượng hiệu quả, trôi chảy, thuyết phục để đạt được thỏa thuận
• Chịu áp lực: Khả năng giữ bình tĩnh và đưa ra quyết định đúng đắn trong các tình huống căng thẳng
• Sáng tạo: Khả năng nghĩ ra những ý tưởng mới, giải pháp độc đáo

2 - Kỹ năng cứng

• Quản lý dự án: Khả năng lên kế hoạch, tổ chức và điều phối các dự án
• Phân tích dữ liệu: Khả năng thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu để đưa ra quyết định
• Kỹ năng kỹ thuật: Tùy thuộc vào lĩnh vực quản lý, người quản lý có thể cần các kỹ năng kỹ thuật nhất định như lập trình, phân tích tài chính, marketing…
• Kỹ năng số: Khả năng sử dụng thành thạo các công cụ và phần mềm
• Trí tuệ nhân tạo: Hiểu biết về AI và cách ứng dụng AI vào công việc quản lý
• Phân tích dữ liệu lớn: Khả năng xử lý, phân tích, hiểu và ra quyết định dựa trên lượng lớn dữ liệu

Như vậy, trong bài viết này Trường Doanh nhân HBR đã chia sẻ rõ về câu hỏi quản trị là gì. Tóm lại, quản trị là một quá trình bao gồm việc hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các hoạt động của doanh nghiệp để đạt được mục tiêu đã đề ra. Quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Hiểu rõ về quản trị và áp dụng các nguyên tắc quản trị vào thực tế kinh doanh sẽ giúp các nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định đúng đắn và đưa doanh nghiệp đến thành công.